کاج بلند سبز
شناسنامۀ کتاب:
نام کتاب: کاج بلند سبز (دفتر شعر)
نام شاعر: صالح‌محمّد خلیق
ناشر: انجمن نویسنده‌گان بلخ
طرح روی جلد از: مهندس عبدالمنّان جاج
نوبت چاپ: یکم.
تاریخ چاپ: آذرماه ۱۳۶۶ هجری خورشیدی
شماره‌گان: ۵۰۰ نسخه
جای چاپ: چاپ‌خانۀ دولتی بلخ
معرفی مجموعۀ شعر «کاج بلند سبز»
«کاج بلند سبز»، دومین مجموعۀ شعر صالح‌محمّد خلیق است که از سوی انجمن نویسندگان بلخ در آذرماه سال ۱۳۶۶ هجری خورشیدی در 58 صفحه به قطع رقعی در بلخ به چاپ رسیده و دربرگیرندۀ ۳۳ سروده در قالب‌های بیش‌ترینه نیمایی و قسماً کهن از سال‌های ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵ است.
دیدگاه‌های شاعران دربارۀ این مجموعۀ شعر
دربارۀ این دفتر شعر خلیق، آقای جلیل شب‌گیر پولادیان و آقای عبدالسّمیع حامد، دو تن از شاعران نام‌آشنای افغانستان، مقاله‌های مبسوطی نگاشته اند. 
در بخشی از نوشتۀ دکتر حامد آمده است: «"خلیق" را نمی‌توان از شعرش سوا کرد و شگوفه‌های فروردین طبعش را دور از خودش به نگرش نشست؛ زیرا "خلیق" همان‌گونه که در زنده‌گی اجتماعی انسانی محبوب و محجوب است؛ حلّۀ شعرش را از رشته‌های زرّین عواطف اجتماعی می‌بافد و سبزینه‌های سرودش در بیشۀ واقعیّت‌های زنده‌گیِ سبزشده از باران حقیقت تازه و تازه‌تر می‌گردند ."خلیق"، چشمۀ زلالی‌ست که در سینۀ شفاف ولاژوردینش نیلوفر عشقی مقدّس ـ عشق به مردم و عشق به میهن ـ پرچم برافراشته و همان‌گونه که رضا براهنی در "طلّا در مس" می‌نویسد: «شاعر به روی زمین ایستاده و باید به وجود اشیا شهدت بدهد.»[1] و در بخشی از نوشتۀ شب‌گیر پولادیان آمده است: « خلیق در گزینش شکل و محتوای این گزینه، شاعری است صمیمی و آگاه؛ زیرا در بیش‌ترین پارچه‌ها واژه‌ها و تصویرهای سنجیده‌شده از مجاری احساس‌های او گذشته اند .از پژواک‌های گرم زمزمه‌های خلیق بر‌می‌آید که او با شعر شکوه‌مند بزرگان شعر دری آشناست و رمز و راز این گل‌واژه‌های بسیاربرگ را می‌داند. آوای استوار و حماسه‌وار شعر فردوسی در بسیاری قطعات او طنین‌انداز است.... انس و شیفته‌گی خلیق به این زبان حماسی از صمیمیّت او برمی‌خیزد؛ زیرا شاعر‌ی‌ست برخاسته از سرزمین بلخ باستانی، شهر درفش‌های بلند و برج‌های آسمان‌سا که هم‌چنان علی‌الرغم سانحه‌های گونه‌گون روزگار در دل ویرانه‌های پرابهت قد برافراشته است. خلیق، شاعر سواحل طلّایی آمو است؛ آمویی که هنوز در موج‌های همهمه‌گر آن نشیده‌های رودکی می‌تپد و فریاد درخودخفتۀ «ادیب صابر» بستر توفانی آن را می‌انبارد. بنابرآن زبانش در حالی که با زبان سربرآورده‌گان شعر ما پیوند دارد، در قالب تخیّل نیرومند واقعیّت زنده‌گی را نشان می‌دهد.»[2]
 
 
[1] _ حامد، عبدالسمیع، (1366)، کاج بلند سبز، روزنامۀ بیدار، سال شصت و ششم، شمارۀ 256، مؤرخ 11 بهمن، بلخ: ادارۀ اطلاعات و فرهنگ بلخ، ص 3.
[2] _ شبگیر پولادیان، جلیل، (1368)، نگاهی به «کاج بلند سبز»، روزنامۀ بیدار،سال شصت و هشتم، شمارۀ 240 مؤرخ 28 دی 1368، بلخ: ادارۀ اطلاعات و فرهنگ بلخ، صص 3 ـ 4.