معرفی داستان «دیروز» اثر هاروکی موراکامی

هاروکی موراکامی، نویسنده‌ی برجسته‌ی ژاپنی، همواره در آثارش به کندوکاو درونی شخصیت‌ها، تأمل در روابط انسانی و جست‌وجوی معنای زندگی پرداخته است. او با سبک منحصربه‌فرد خود، دنیایی می‌سازد که در آن مرز بین واقعیت و خیال کم‌رنگ می‌شود و شخصیت‌هایش، درون‌گرایانه و گاه با نوعی احساس بیگانگی با جهان اطراف، مسیر زندگی را طی می‌کنند. یکی از داستان‌های کوتاه اما تأثیرگذار او، «دیروز» نام دارد که همچون دیگر آثار موراکامی، با نثری ساده اما پرمفهوم، تصویری از دوستی، دلتنگی، عشق و فقدان را ارائه می‌دهد.

داستان «دیروز» از زبان یک راوی بی‌نام روایت می‌شود که در گذشته دوستی نزدیکی با مردی به نام کیتانانی داشته است. کیتانانی فردی عجیب‌وغریب است که برخلاف دیگران، به شیوه‌ی غیرمتعارفی رفتار می‌کند. یکی از ویژگی‌های خاص او، صحبت کردن به لهجه‌ی کانسای است، در حالی که اهل توکیو است. این انتخاب عجیب، از همان ابتدا وجهی غیرعادی به شخصیت او می‌بخشد و باعث می‌شود که او در میان اطرافیانش متفاوت به نظر برسد.

در طول داستان، روایتگر ما را به گذشته‌ای می‌برد که او و کیتانانی در یک کافه کار می‌کردند و اوقات زیادی را با هم سپری می‌کردند. در همین دوران، کیتانانی از راوی می‌خواهد که با دوست‌دخترش، ارکا، به یک قرار ملاقات برود. این درخواست، غیرعادی و عجیب به نظر می‌رسد، زیرا معمولاً افراد چنین کاری را نمی‌کنند. اما در دنیای موراکامی، این نوع پیشنهادها به نوعی انعکاس درونی شخصیت‌هایی هستند که احساساتشان پیچیده، متفاوت و حتی غیرقابل توصیف است. کیتانانی، برخلاف ظاهر آرام و شوخ‌طبعش، شخصیتی است که درگیر نوعی بحران درونی است؛ بحرانی که شاید خودش نیز به‌درستی قادر به درک آن نیست.

راوی، که خود فردی نسبتاً معمولی است، دعوت کیتانانی را می‌پذیرد و با ارکا دیدار می‌کند. این ملاقات، اگرچه ظاهراً ساده و پیش‌پاافتاده است، اما همچون بسیاری از لحظات داستانی موراکامی، پر از سکوت، لحظات ناپیدا و احساسات ناگفته است. ارکا، دختری آرام و دل‌نشین است که به نظر می‌رسد میان دو مردی که در زندگی‌اش حضور دارند، سرگردان است؛ یکی کیتانانی، که رفتارش غیرقابل‌پیش‌بینی است و دیگری راوی، که بیش از آن‌که کنش‌گر باشد، نظاره‌گر زندگی دیگران است.

یکی از نکات کلیدی در داستان «دیروز» این است که در آن، گذشته نقش مهمی ایفا می‌کند. خود عنوان داستان نیز اشاره‌ای مستقیم به زمان از دست‌رفته دارد. شخصیت‌های موراکامی اغلب درگیر گذشته‌اند، اما نه به معنای نوستالژی ساده؛ بلکه گذشته برای آن‌ها چیزی است که همچنان بر زمان حال سایه می‌اندازد و هویت آن‌ها را شکل می‌دهد. در این داستان نیز، گذشته نه‌تنها در خاطرات راوی جریان دارد، بلکه در شخصیت کیتانانی نیز نقشی اساسی بازی می‌کند. او به نظر می‌رسد که در گذشته‌ای گم شده است که خود نیز به‌درستی نمی‌تواند توضیح دهد.

یکی از بخش‌های مهم داستان، گفت‌وگوهای میان راوی و کیتانانی است. این گفت‌وگوها، مانند بسیاری از دیالوگ‌های آثار موراکامی، در ظاهر ساده‌اند اما در عمق خود، نشان‌دهنده‌ی پیچیدگی‌های روحی شخصیت‌ها هستند. کیتانانی، علی‌رغم ظاهر بی‌خیالش، در صحبت‌هایش نشان می‌دهد که دغدغه‌های عمیقی در ذهن دارد. او درگیر نوعی احساس شکست یا عدم تحقق خواسته‌هایش است، اما به‌جای اینکه مستقیماً درباره‌ی آن‌ها صحبت کند، از طریق رفتارهای غیرمتعارفش، این احساسات را بروز می‌دهد.

داستان به شکلی روایت می‌شود که خواننده احساس می‌کند در حال گوش سپردن به خاطراتی است که گویی به‌آرامی در ذهن راوی جریان دارند. موراکامی با مهارتی خاص، از توصیف‌های دقیق اما مختصر برای ایجاد فضایی آشنا و ملموس استفاده می‌کند. او جزئیات زندگی روزمره، مانند کار کردن در یک کافه، نوشیدن قهوه یا قدم زدن در خیابان را به‌گونه‌ای به تصویر می‌کشد که این لحظات عادی، حالتی شاعرانه و حتی فلسفی به خود می‌گیرند.

در پایان داستان، شخصیت‌ها هرکدام به مسیرهای متفاوتی می‌روند. کیتانانی از زندگی راوی ناپدید می‌شود و راوی، که اکنون مردی بزرگ‌تر و پخته‌تر شده است، به گذشته نگاه می‌کند و از خود می‌پرسد که چه بر سر دوست قدیمی‌اش آمده است. این پایان، که نه قطعی است و نه کاملاً باز، یکی از ویژگی‌های همیشگی داستان‌های موراکامی است. او مخاطب را با احساسی از عدم اطمینان و تفکر رها می‌کند، گویی که پاسخ نهایی در خود زندگی نهفته است و نه در کلمات داستان.

«دیروز» داستانی است درباره‌ی روابط انسانی، تغییرات ناپیدا در زندگی، و تأثیر گذشته بر زمان حال. شخصیت‌های آن، مانند بسیاری از کاراکترهای دیگر موراکامی، انسان‌هایی معمولی هستند که در جست‌وجوی معنا و ارتباط‌اند، اما همواره چیزی در آن‌ها وجود دارد که آن‌ها را از دستیابی به پاسخ‌های نهایی بازمی‌دارد. این داستان، اگرچه در ظاهر روایتی ساده از یک دوستی قدیمی است، اما در لایه‌های زیرین خود، تصویری از پیچیدگی‌های روانی و احساسی انسان ارائه می‌دهد. خواننده پس از تمام کردن داستان، همچنان به آن فکر خواهد کرد، زیرا «دیروز» نه فقط داستانی درباره‌ی گذشته، بلکه درباره‌ی انسان‌هایی است که در مرز میان گذشته و حال سرگردان‌اند.

بنگاه انتشاراتی فراز

فراز، آیینه‌دار فرهنگ و هنر!

www.faraaaz.com

نشانی کتابخانه رایگان فراز: www.faraaaz.com/shop

نشانی کتابخانه صوتی فراز: www.faraaaz.com/bookstore

امیدواریم از خواندن این مطلب لذت و بهره کافی را برده باشد.

منتظر نظریات شما در بخش دیدگاه هستیم.