حوروس – خدای آسمان

حوروس یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین ایزدان مصر باستان است که از دل اسطوره‌های پیچیده، نبردهای سهمگین، و سنت‌های مذهبی شکل گرفته و هزاران سال در فرهنگ مصری حضوری پررنگ داشته است. او به عنوان ایزدی با سیمای شاهین یا مردی با سر شاهین شناخته می‌شود و چشمانش تجسمی از خورشید و ماه هستند. در افسانه‌ها، او نه‌تنها نماد قدرت سلطنتی و حافظ فراعنه بود، بلکه تجلی پیروزی بر آشوب، نظم بر بی‌نظمی، و عدالت بر ستم نیز به شمار می‌رفت.

داستان حوروس از زمانی آغاز می‌شود که پدرش، اوزیریس، به دست برادرش ست به قتل می‌رسد. ست که نماد هرج‌ومرج، طوفان و شرارت است، اوزیریس را فریب داده، او را درون یک تابوت زندانی می‌کند و سپس تابوت را در رود نیل می‌اندازد. پس از این خیانت، ایزیس، همسر اوزیریس، با چشمانی اشک‌بار و عزمی جزم، در جست‌وجوی پیکر شوهرش برمی‌آید. او با سحر و جادو اوزیریس را برای مدتی زنده می‌کند و از او باردار می‌شود. از این وصلت معجزه‌آسا، حوروس متولد می‌شود، کودکی که سرنوشتش از همان لحظه رقم خورده است: انتقام پدر و بازپس‌گیری تاج و تختی که به ناحق غصب شده است.

حوروس دوران کودکی‌اش را در خفا و زیر حمایت مادرش ایزیس در دل باتلاق‌های دلتا سپری می‌کند. او در این مدت نه‌تنها در فنون نبرد و جادو آموزش می‌بیند، بلکه قدرت‌های الهی‌اش نیز در اوج می‌رسند. هنگامی که به سن بلوغ می‌رسد، آماده رویارویی با دشمن ابدی خود، ست، می‌شود. نبرد میان این دو ایزد، یکی از مهم‌ترین و نمادین‌ترین افسانه‌های مصر باستان است، جنگی که سال‌ها به طول می‌انجامد و سرشار از حیله‌گری، نبردهای فیزیکی، و آزمون‌های الهی است.

در جریان این نبرد، ست و حوروس بارها یکدیگر را شکست می‌دهند و دوباره برمی‌خیزند. در یکی از این نبردها، ست یکی از چشمان حوروس را از جا می‌کند و آن را تکه‌تکه می‌کند، اما بعدها تحوت، ایزد خرد و جادو، این چشم را بازیابی و شفای کامل می‌کند. این چشم، که با نام «چشم ودجات» یا «چشم حوروس» شناخته می‌شود، به یکی از قدرتمندترین نمادهای محافظت، شفا و بصیرت در مصر باستان تبدیل می‌شود و تا قرن‌ها در طلسم‌ها، مجسمه‌ها و نگاره‌های مذهبی به کار می‌رود.

سرانجام، این کشمکش‌ها به داوری ایزدان بزرگ کشیده می‌شود، و پس از محاکمه‌ای طولانی، رع، خدای خورشید، و دیگر ایزدان تصمیم می‌گیرند که تاج و تخت مصر باید به حوروس بازگردانده شود. ست به بیابان تبعید می‌شود و حوروس به عنوان وارث مشروع پدرش، تاج پادشاهی را بر سر می‌گذارد. از آن پس، هر فرعونی که به تخت می‌نشست، خود را تجسم زنده حوروس روی زمین می‌دانست و مشروعیت حکومتش را از او می‌گرفت.

حوروس، با این سرگذشت حماسی، نه فقط یک ایزد جنگجو بلکه نمادی از پیروزی خیر بر شر، نظم بر آشوب و حق بر ناحق شد. پرستش او تا دوران یونانی-رومی ادامه یافت و حتی در برخی روایات، به شکلی با اساطیر یونانی پیوند خورد. امروزه، نام و نشان او همچنان بر جای مانده است، در طلسم‌های باستانی، مجسمه‌های عظیم، و حتی در فرهنگ عامه مدرن که از او به عنوان یکی از ماندگارترین چهره‌های اسطوره‌ای یاد می‌کند.

بنگاه انتشاراتی فراز

فراز، آیینه‌دار فرهنگ و هنر

برای ارسال مقالات و آثار علمی خود با هدف انتشار در نشریات فراز، خواهشمندیم با آدرس‌های زیر تماس بگیرید.

با ما به تماس شوید:

www.faraaaz.com

www.faraaz.no

support@faraaz.no

امیدواریم که از خواندن این مطلب  لذت و بهره کافی را برده باشید. خوشحال می‌شویم نظرات و پشنهادات خود را در مورد مطلب فوق در بخش دیدگاه‌ها با ما به‌اشتراک بگذارید.