فلم شب مادر – Mother Night 1996
- Baset Orfani
- 10 hours ago
- 3 min read
سال انتشار: ۱۹۹۶
ژانر: درام، جنگی، تاریخی
مدت زمان: ۱۱۴ دقیقه
جمله معروف: «ما همانیم که تظاهر به بودنش می‌کنیم، پس باید در انتخاب آنچه تظاهر می‌کنیم، محتاط باشیم.»
فیلم «Mother Night» اقتباسی سینمایی از رمانی به همین نام نوشته‌ی کرت ونه‌گات، نویسنده‌ی برجسته‌ی آمریکایی‌ست؛ رمانی که با ژرف‌نگری اخلاقی و دیدگاهی پیچیده نسبت به هویت، وفاداری، و خودفریبی، به یکی از مهم‌ترین آثار قرن بیستم بدل شده است. این فیلم در سال ۱۹۹۶ به کارگردانی کیت گوردن و با بازی برجسته‌ی نیک نولتی در نقش اصلی ساخته شد و یکی از معدود اقتباس‌هایی‌ست که توانسته به‌شایستگی، روح و فضای خاص اثر ادبی را در قالب سینما بازآفرینی کند.
«Mother Night» اثری‌ست که مخاطب را با یکی از چالش‌برانگیزترین پرسش‌های اخلاقی روبرو می‌سازد: اگر برای هدفی نیک، عملی شریرانه انجام دهیم، آیا هنوز هم شایسته‌ی بخشش هستیم؟ فیلم، داستان هاوارد دبلیو. کمپل جونیور را روایت می‌کند، نویسنده و نمایشنامه‌نویس آمریکایی‌ای که در آلمان نازی زندگی می‌کند و به‌عنوان مفسر رادیویی تبلیغات نازی‌ها، در سطح جهان شناخته می‌شود؛ در حالی‌که در خفا، برای دولت ایالات متحده به‌عنوان جاسوس کار می‌کند و اطلاعات رمزگذاری‌شده‌ای را از طریق برنامه‌های رادیویی‌اش به آمریکا منتقل می‌سازد. این زندگی دوگانه، او را به مردی تبدیل می‌کند که در هیچ‌یک از دو جهان، جایی ندارد؛ نه در دنیای آلمان که او را قهرمان تبلیغات نازی می‌داند و نه در دنیای پساجنگ که او را خائن و جنایتکار می‌پندارد.
فیلم، با ساختاری غیرخطی و روایتی مبتنی بر خاطره، به سرگذشت کمپل در زندان اسرائیل می‌پردازد؛ جایی که او به جرم جنایات جنگی زندانی‌ست و در تنهایی مطلق، خاطرات خود را مرور می‌کند. او نه قهرمان است و نه ضدقهرمان، بلکه انسانی‌ست سردرگم میان آنچه وانمود کرده بوده و آنچه در درون خود احساس می‌کرده است. این شکاف عمیق میان نقش و هویت، میان ظاهر و باطن، میان حقیقت و تظاهر، موتور محرکه‌ی داستان و منبع اصلی بار دراماتیک آن است.
نیک نولتی در نقش کمپل، یکی از بهترین اجراهای حرفه‌ای خود را ارائه می‌دهد. بازی او، به‌طرزی ماهرانه، شکنندگی روانی، اندوه درونی، و تضادهای اخلاقی شخصیت را آشکار می‌سازد. نولتی در عین حال که کمپل را شخصیتی منزوی، شکسته و خسته نشان می‌دهد، از قدرت کلام و هوش او نیز نمی‌کاهد؛ و این ترکیب پیچیده از ضعف و قدرت، فیلم را به اثری عمیقاً انسانی و تأثیرگذار تبدیل کرده است. از دیگر بازیگران برجسته‌ی فیلم می‌توان به آلن آرکین در نقش افسر امنیتی اسرائيلی اشاره کرد که نماد وجدان اخلاقی سخت‌گیرانه‌ی جهان پساجنگ است.
فضاسازی فیلم نیز به‌طرز استادانه‌ای حال و هوای اروپا در دوران جنگ جهانی دوم و سال‌های پس از آن را به تصویر می‌کشد. رنگ‌های تیره، نورپردازی‌های سایه‌دار، و استفاده‌ی هوشمندانه از قاب‌بندی‌های محدود، حس خفگی، انزوا و بی‌ریشگی شخصیت اصلی را به‌خوبی منتقل می‌کنند. موسیقی متن فیلم، که توسط مایکل کنورت خلق شده، با ملودی‌های آرام و گاه اضطراب‌آور، بر فضای تلخ و تأمل‌برانگیز داستان تأکید می‌گذارد.
یکی از وجوه تمایز فیلم، پایبندی آن به جهان‌بینی ویژه‌ی کرت ونه‌گات است؛ جهان‌بینی‌ای که با نوعی تلخی فلسفی، بدبینی انسانی و طنز سیاه عجین شده است. فیلم بدون اینکه به ورطه‌ی قضاوت‌های سطحی بیفتد، نشان می‌دهد چگونه انسان می‌تواند قربانی انتخاب‌هایش شود، حتی اگر نیتش خیر باشد. شخصیت کمپل، در واقع تجسم این حقیقت است که در جهانی پیچیده و پر از تضاد، نیت‌های خوب هم ممکن است به فجایعی هولناک بینجامند، اگر در لباسی نادرست جلوه‌گر شوند. فیلم، بارها این جمله‌ی طلایی رمان را به ذهن متبادر می‌سازد: «ما همانیم که تظاهر به بودنش می‌کنیم»، که گویی هشدار ونه‌گات به نسل‌هاست درباره‌ی خطرات نقش‌بازی‌کردن، حتی به قصد خدمت.
در طول فیلم، تماشاگر به‌تدریج درمی‌یابد که کمپل نه تنها در میان ملت‌ها و ایدئولوژی‌ها بی‌جایگاه است، بلکه در دل خود نیز آواره و بی‌پناه شده است. او انسانی‌ست که در بازی قدرت‌ها، به ابزاری بدل شده و در نهایت، باید بهای سنگینی را برای ایفای نقشی بپردازد که شاید هرگز نخواسته آن را ایفا کند. فیلم به‌جای ارائه‌ی راه‌حل یا داوری قاطع، مخاطب را با پرسش‌هایی وجودی تنها می‌گذارد؛ پرسش‌هایی که هرکسی باید پاسخ آن‌ها را در درون خود بجوید.
«Mother Night» فیلمی‌ست اندیشمندانه، جسورانه و متفاوت، که در دل خود، هم روایتی پرکشش دارد و هم تأملی فلسفی بر معنا و مسئولیت انسان بودن. این اثر نه صرفاً یک فیلم جنگی یا سیاسی، بلکه روایتی‌ست از وجدان، تردید، و سقوط آرام مردی که بیش از هر چیز، از خودش بیگانه شده است. فیلمی که پس از تماشای آن، مخاطب نمی‌تواند بی‌تفاوت از کنار پرسش‌های بنیادینی که مطرح می‌کند، عبور کند.
از ابراز محبت و نظرات خوب شما بسیار سپاسگزاریم!
حضور شما در صفحه ادبی (فراز) به ما انگیزه می‌دهد تا با اشتیاق بیشتری در مسیر رشد و حمایت از ادبیات گام برداریم.
برای حمایت مستمر از فعالیت‌های ادبی فراز، خواهشمندیم صفحه ما را دنبال کنید و به وب‌سایت رسمی‌مان به آدرس www.faraaaz.com
مراجعه کنید تا از آخرین اخبار و خدمات بنگاه انتشاراتی فراز مطلع شوید.
با احترام
بنگاه انتشاراتی فراز
ایمیل: support@faraaz.no
وب‌سایت ما:
Comments