زندگی‌نامه ویلیام جونز: پدر زبان‌شناسی تطبیقی و شرق‌شناس برجسته

ویلیام جونز در ۲۸ سپتامبر ۱۷۴۶ در لندن، انگلستان به دنیا آمد. پدرش، ویلیام جونز پدر، ریاضیدان برجسته‌ای بود که در حوزه‌های ریاضی و فیزیک فعالیت داشت. اما ویلیام کوچک خیلی زود پدرش را از دست داد و مادرش که زنی باهوش و بافرهنگ بود، مسئولیت پرورش و آموزش او را بر عهده گرفت. از همان کودکی علاقه و استعداد شگفت‌انگیز او در یادگیری زبان‌ها آشکار شد.

ویلیام تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه هارو (Harrow School) آغاز کرد. در همین دوران، او به سرعت در یادگیری زبان‌های یونانی، لاتین، عبری و عربی مهارت پیدا کرد. هوش فوق‌العاده‌اش در زبان‌شناسی باعث شد که همکلاسی‌ها و معلمانش او را "جونز چندزبانه" بنامند. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی، وارد دانشگاه آکسفورد شد و در کالج یونیورسیتی (University College) به تحصیل پرداخت. او در دوران تحصیل خود زبان‌های بیشتری از جمله فارسی، ترکی و چینی را نیز آموخت و علاقه زیادی به ادبیات و فرهنگ‌های شرقی پیدا کرد.

ورود به دنیای آکادمیک و حقوق

پس از فارغ‌التحصیلی، جونز وارد دنیای حقوق شد. او علاوه بر مطالعات زبان‌شناسی، تصمیم گرفت در حرفه وکالت فعالیت کند و در دادگاه سلطنتی انگلستان به عنوان قاضی و وکیل مشغول به کار شد. اما در کنار شغل حقوقی خود، همچنان به مطالعات ادبی، فلسفی و زبان‌شناسی ادامه می‌داد. او اولین اثر مهم خود را در سال ۱۷۷۱ منتشر کرد، که شامل ترجمه‌هایی از شعرهای فارسی و اشعار حافظ بود. این اثر موجب شد که او در محافل علمی اروپا به عنوان یک شرق‌شناس برجسته شناخته شود.

یکی از مهم‌ترین نقاط عطف زندگی ویلیام جونز زمانی رخ داد که در سال ۱۷۸۳ به عنوان قاضی دادگاه عالی کلکته در هند منصوب شد. سفر او به هند نقطه آغاز یک انقلاب علمی در زبان‌شناسی تطبیقی بود.

کشف بزرگ در زبان‌شناسی: نظریه هندواروپایی

با ورود به هند، جونز شیفته زبان و فرهنگ این سرزمین شد. او تصمیم گرفت که زبان سانسکریت را بیاموزد، زیرا معتقد بود که این زبان کلیدی برای درک تمدن باستانی هند است. پس از مدتی، او متوجه شباهت‌های چشمگیری میان زبان سانسکریت با زبان‌های لاتین و یونانی شد.

در ۱۷۸۶، در یکی از سخنرانی‌هایش که بعدها به یکی از مهم‌ترین بیانیه‌های تاریخ زبان‌شناسی تبدیل شد، ویلیام جونز اظهار داشت:

"زبان سانسکریت، هرچند بسیار کهن‌تر از یونانی و لاتین است، اما از نظر ساختاری ارتباطی بسیار قوی با این دو زبان دارد. این شباهت چنان عمیق است که نمی‌توان آن را تصادفی دانست. به نظر می‌رسد که این سه زبان، همراه با زبان‌های گوتیک، سلتی و حتی فارسی، از یک ریشه مشترک منشعب شده‌اند."

این جمله، پایه‌گذار مطالعات زبان‌شناسی تطبیقی و نظریه خانواده زبان‌های هندواروپایی شد.

تأثیرات در مطالعات شرقی

ویلیام جونز نه تنها در زبان‌شناسی، بلکه در معرفی فرهنگ و تمدن هند به غرب نیز نقش مهمی ایفا کرد. او به تأسیس "انجمن آسیایی بنگال" (Asiatic Society of Bengal) کمک کرد که هدف آن مطالعه و پژوهش در مورد تاریخ، ادبیات و زبان‌های هند بود. او همچنین متون کلاسیک سانسکریت را ترجمه کرد، از جمله "قوانین مانو" که یکی از مهم‌ترین متون حقوقی هند باستان است.

علاوه بر این، او آثار متعددی درباره اسطوره‌شناسی، فلسفه و تاریخ هند نوشت. نوشته‌های او موجب شد که بسیاری از دانشمندان اروپایی به مطالعه هند و زبان‌های شرقی علاقه‌مند شوند.

آثار و نوشته‌ها

ویلیام جونز آثار متعددی از خود به جای گذاشت که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

"ترجمه‌هایی از اشعار فارسی" (۱۷۷۲)

"دستور زبان زبان فارسی" (۱۷۷۱)

"قوانین مانو" (۱۷۹۴)

"مطالعات درباره شعر عربی و سانسکریت"

او همچنین ترجمه‌هایی از اشعار حافظ، فردوسی و سعدی انجام داد و با توجه به تسلطش بر فارسی، یکی از نخستین کسانی بود که ادبیات فارسی را به دنیای غرب معرفی کرد.

مرگ و میراث

ویلیام جونز در ۲۷ آوریل ۱۷۹۴ در کلکته، هند درگذشت. او تنها ۴۷ سال عمر کرد، اما تأثیری ماندگار بر زبان‌شناسی، مطالعات شرق‌شناسی و پژوهش‌های تطبیقی گذاشت.

پس از مرگش، نظریه‌های او توسط زبان‌شناسان دیگر گسترش یافت و سرانجام منجر به ایجاد رشته زبان‌شناسی تطبیقی شد. امروزه، نظریه زبان‌های هندواروپایی به عنوان یکی از اصول اساسی زبان‌شناسی تاریخی شناخته می‌شود.

میراث او نه تنها در حوزه زبان‌شناسی، بلکه در تاریخ‌نگاری، حقوق، فلسفه و مطالعات شرقی باقی مانده است. اگرچه زندگی کوتاهی داشت، اما تأثیراتش بر دانش بشری عمیق و گسترده بود.

بنگاه انتشاراتی فراز

فراز، آیینه‌دار فرهنگ و هنر!

www.faraaaz.com

نشانی کتابخانه رایگان فراز: www.faraaaz.com/shop

نشانی کتابخانه صوتی فراز: www.faraaaz.com/bookstore

امیدواریم از خواندن این مطلب لذت و بهره کافی را برده باشد.

منتظر نظریات شما در بخش دیدگاه هستیم.