ربه‌کا – اثر دافنه دوموریه

رمان «رِبه‌کا» اثر دافنه دوموریه، یکی از برجسته‌ترین و پررمز و رازترین آثار ادبیات قرن بیستم است؛ داستانی که با شروعی ساده و آرام، خواننده را قدم به قدم به درون دنیایی پر از هراس، عشق، اضطراب، و وهم می‌کشاند. این کتاب نخستین بار در سال ۱۹۳۸ منتشر شد و با گذشت دهه‌ها، هنوز هم خوانندگانش را مسحور می‌کند؛ همان‌گونه که قصر ماندرلی، صحنه‌ اصلی داستان، با شکوه وهم‌انگیزش، در ذهن می‌ماند و محو نمی‌شود.

داستان از زبان زنی بی‌نام روایت می‌شود؛ دختری جوان و ساده که به عنوان همدم یک بانوی متمول به مونت‌کارلو سفر کرده است. آنجا با مردی مرموز، ماکسیم دو وینتر، آشنا می‌شود؛ مردی با رفتاری خشک و گذشته‌ای سایه‌دار. ماکسیم، که هنوز سوگوار مرگ همسر اولش، ربه‌کا، است، به طرز عجیبی تصمیم به ازدواج با این دختر جوان می‌گیرد و او را به قصر باابهت خود در انگلستان، ماندرلی، می‌برد. اما قصر باشکوه چیزی جز زندانی نمادین برای زن جوان نمی‌شود، جایی که روح ربه‌کا، همسر اول، هنوز در هر گوشه و کناری پرسه می‌زند، هنوز بر فضای خانه سلطه دارد، و هنوز در ذهن ساکنانش زنده است.

رِبه‌کا زیبا، باهوش، و به ظاهر بی‌نقص بود. همه درباره‌ی او با احترام و تحسین سخن می‌گویند، از خدمه‌ گرفته تا مهمان‌ها و حتی خود شوهر. این تصویر کامل و بی‌نقص، شخصیت راوی را خورد می‌کند، اعتماد به نفسش را می‌گیرد و سایه‌ای بزرگ‌تر از آنچه قابل تحمل است، بر زندگی‌اش می‌اندازد. در رأس همه، خانم دنورز ایستاده، خدمتکار وفادار ربه‌کا، که هنوز در غم فقدان او می‌سوزد و با بی‌رحمی تمام، همسر جدید ماکسیم را تحقیر می‌کند و او را در سایه‌ی پرهیبت ربه‌کا دفن می‌سازد.

اما رمان تنها درباره‌ی حسادت و رقابت با شبح زنی مرده نیست. ربه‌کا، با ضرب‌آهنگی استادانه، لایه به لایه پیش می‌رود و به مرور پرده از اسراری برمی‌دارد که تصویر به ظاهر کامل گذشته را در هم می‌شکند. حقیقت‌هایی برملا می‌شود که نه‌تنها شخصیت‌ها را زیر و رو می‌کند، بلکه خواننده را هم شگفت‌زده و حتی شوکه می‌سازد. در این میان، دوموریه با مهارتی بی‌نظیر، از روان‌شناسی عمیق شخصیت‌ها بهره می‌گیرد تا نشان دهد چگونه ترس، خودکم‌بینی، و عشق می‌توانند انسان را به لبه‌ی فروپاشی بکشانند.

«رِبه‌کا» نه صرفاً داستان یک راز خانوادگی یا یک تراژدی عاشقانه است، بلکه اثری است که در آن زنانگی، قدرت، خاطره، و هویت با ظرافت و عمق در هم تنیده شده‌اند. در فضای غبارآلود ماندرلی، هر شیء، هر پنجره، هر سایه، معنایی فراتر از ظاهرش دارد. سکوت‌ها پر از صداست، و نگاه‌ها حامل بار سنگین ناگفته‌ها. این رمان درباره‌ی حضور غیبت‌هاست، درباره‌ی زنی که دیگر در قید حیات نیست اما همچنان زندگی دیگران را شکل می‌دهد، تصمیمات‌شان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و حتی احساسات‌شان را در اختیار می‌گیرد.

دافنه دوموریه با نثری موج‌دار، گاه شاعرانه و گاه سرد و بی‌رحم، فضایی خلق می‌کند که یادآور بهترین آثار گوتیک است. او نه تنها قصری با دیوارهای پوشیده از پیچک و اتاق‌هایی درهم تنیده می‌سازد، بلکه ذهن خواننده را نیز به همان پیچیدگی می‌کشاند. از همان جمله‌ی نخست، که تبدیل به یکی از ماندگارترین آغازهای تاریخ ادبیات شده – «دیشب خواب دیدم که دوباره به ماندرلی برگشته‌ام» – مخاطب وارد کابوسی خوشایند می‌شود، کابوسی که بیرون آمدن از آن آسان نیست.

در دل این رمان، جنگی روانی میان گذشته و حال، میان خیال و واقعیت، میان آنچه دیده می‌شود و آنچه واقعاً هست، جریان دارد. خواننده همچون راوی داستان، قدم به قدم با تردید، ترس، و کشف همراه می‌شود؛ درگیر توطئه‌ای که به آرامی اما بی‌امان پیش می‌رود. هر صفحه، هر گفتگو، هر جزئیات به ظاهر ساده، حامل حقیقتی است که می‌تواند همه‌چیز را دگرگون کند.

«رِبه‌کا» نه تنها در ادبیات، بلکه در سینما نیز اثری ماندگار به‌جا گذاشت؛ اقتباس سینمایی آلفرد هیچکاک از این رمان، خود به یک شاهکار بدل شد و قدرت روایت‌گری دوموریه را بیش از پیش در معرض دید قرار داد. اما هیچ تصویر و صدایی، نمی‌تواند جای تجربه‌ی خواندن این اثر را بگیرد؛ تجربه‌ای که هم ذهن را به چالش می‌کشد و هم احساسات را قلقلک می‌دهد، و تا مدت‌ها پس از پایان، در یاد باقی می‌ماند.

رمان «رِبه‌کا» اثری است که باید با دقت، با حوصله، و با تمام وجود خواند. کتابی است درباره‌ی آنچه گفته نمی‌شود، درباره‌ی سایه‌هایی که هرگز محو نمی‌شوند، و درباره‌ی زنی که گرچه دیگر در میان ما نیست، اما حضوری ازلی دارد. این اثر، نه فقط یک داستان، که تجربه‌ای ذهنی و عاطفی است، تجربه‌ای از جنس راز و مه، تجربه‌ای از جنس ماندرلی.

از ابراز محبت و نظرات خوب شما بسیار سپاسگزاریم!

حضور شما در صفحه ادبی (فراز) به ما انگیزه می‌دهد تا با اشتیاق بیشتری در مسیر رشد و حمایت از ادبیات گام برداریم.

برای حمایت مستمر از فعالیت‌های ادبی فراز، خواهشمندیم صفحه ما را دنبال کنید و به وب‌سایت رسمی‌مان به آدرس www.faraaaz.com

 (http://www.faraaaz.com)

مراجعه کنید تا از آخرین اخبار و خدمات بنگاه انتشاراتی فراز مطلع شوید.

با احترام

بنگاه انتشاراتی فراز

ایمیل: support@faraaz.no

 (mailto:support@faraaz.no)

وب‌سایت ما:

www.faraaaz.com

 (http://www.faraaaz.com)